About Us
Sorry, this entry is only available in Polski.
W swoich rozważaniach na temat etyki w designie filozof Vilém Flusser zauważył, że jeszcze do niedawna projektowanie oznaczało umożliwienie produkcji użytecznych przedmiotów. Aby przedmiot był użyteczny, powinien być zgodny z wiedzą naukową i zapewniający doznania estetyczne 1 1 V. Flusser, Etyka w projektowaniu przemysłowym?, przeł. P. Wiatr, „Kultura Współczesna” nr 4(92)/2016, s. 187-188. ↩︎. W wydanym w 2014 roku artykule pod wiele mówiącym tytułem Design Away teoretyk studiów nad designem Cameron Tonkinwise proponuje aktywne działanie na rzecz „projektowania precz”, odprojektowywania rzeczy tak, żeby przestały istnieć (designing things out of existence) jako radykalnej metody designu zrównoważonego 2 2 C. Tonkinwise, Design Away [w:] Design as Future Making, red. S. Yelavich, B. Adams, Bloomsbury, London, New York 2014, s. 198. ↩︎. Gdzieś między opowieścią o projektowaniu z braku (przedmiotów pięknych, użytecznych, wytrzymałych, dostępnych) a projektowaniu z nadmiaru (przedmiotów w ogóle), sytuuje się całe spektrum strategii i narracji o roli designu i jego miejscu w kulturze, ekonomii, środowisku, technologii, życiu codziennym.
Design jest działalnością interdyscyplinarną, co oznacza nie tylko to, że wymaga on od swoich adeptów rozlicznych kompetencji, lecz także to, że pokładane są w nim nadzieje rozwiązywania rozlicznych problemów: od optymalizacji produkcji, przez zapewnienie piękna w życiu codziennym, zorganizowanie warunków życia szerokim masom, zagwarantowanie wygody i bezpieczeństwa, zwiększenie zysków przedsiębiorstw, uniezależnienie się od środowiska naturalnego, uratowanie środowiska naturalnego po sprawianie przyjemności. Rozwiązywanie każdego z tych problemów generuje kolejne problemy, za które design także jest po części odpowiedzialny: nadprodukcja i wyzysk w XIX wiecznych fabrykach i współczesnych kopalniach metali ziem rzadkich, ostentacyjna konsumpcja, niezrównoważone budownictwo i anonimowe przestrzenie mieszkalne, pasy i siedzenia samochodowe dostosowane do połowy populacji, bogacenie się firm i generowanie nierówności, wyspy śmieci na oceanie, greenwashing i tworzenie sztucznych potrzeb. Odwrotnie niż Mefistofeles z dramatu Goethego, projektowanie jest „częścią tej siły, która wiecznie dobra pragnąc, wiecznie zło czyni”. Zapewniając bezpieczeństwo i higienę, generuje sterty odpadów po jednorazowych produktach, ułatwiając zamawianie jedzenia do domu, dokłada się do tworzenia prekaryjnych miejsc pracy i produkowania kolejnych odpadów itd.
Paradoksy te ukazują gęste sieci zależności między różnymi aktorami, w których to sieciach projektowanie odgrywa ważną rolę. Pojawia się między konsumentami, pracownikami, technologią, polityką, środowiskiem i pozyskiwaniem zasobów, gospodarką odpadami, ekonomią, psychologią, sztuką i kulturą. Dlatego refleksja na temat designu nie powinna skupiać się tylko na działalności samej osoby projektującej, lecz musi uwzględniać wszystkie te czynniki, siły i konteksty, które na tę pracę wpływają, oraz te, które będą odgrywały rolę w czasie, kiedy projekt zostanie wysłany z komputera projektantki i wejdzie w etap wdrożenia, sprzedaży, użytkowania i utylizacji.
Takiemu właśnie uwikłaniu designu w sploty różnych sił i aktywności poświęcona jest seria wydawnicza „Projektowanie”. Zapewniać ona będzie kontekst dla refleksji na temat designu w kontekście wyzwań współczesności. Teksty publikowane w „Projektowaniu” będą służyły jako reflektory oświetlające przedmiot naszego zainteresowania z perspektywy różnych obszarów i dyscyplin, które projektowanie kształtują i na które projektowanie wpływa. Takie interdyscyplinarne podejście jest częścią tradycji oraz aktualnego programu Wydziału Wzornictwa ASP w Warszawie, który czerpiąc z dorobku Zakładów Doświadczalnych i Zakładów Artystyczno-Badawczych ASP oraz inspirując się programem Hochschule für Gestaltung z Ulm (HfG), od samego początku integrował wątki studyjne i badawcze, łącząc kształcenie w zakresie projektowania i technologii z rozwijaniem wrażliwości i odwagi artystycznej oraz osadzaniem tej refleksji w humanistycznych, społecznych i ekonomicznych kontekstach dyscypliny. Będąc świadomymi odpowiedzialności projektantek i projektantów za środowisko oraz rozpoznając wpływ projektowania na relacje międzyludzkie, będziemy zapewniać refleksję, która pozwoli lepiej zrozumieć miejsce i rolę designu we współczesnym świecie.